Z tego powodu zmarło w Polsce prawie 100 tys. osób. Mamy najnowszy raport

Narodowy Instytut Onkologii i Krajowy Rejestr Nowotworów zaprezentowały najnowszy raport dotyczący sytuacji onkologicznej w Polsce – dokument „Nowotwory złośliwe w Polsce w 2022 roku”.

NIO zaznacza na wstępie, że nowotwory złośliwe są jednymi z największych wyzwań zdrowotnych współczesnego świata, a Polska nie jest tu wyjątkiem. Stanowią drugą najczęstszą przyczynę zgonów, a w niektórych grupach wiekowych są głównym zagrożeniem dla zdrowia. Wyjaśnia, że ze względu na złożoność procesu zbierania i weryfikacji danych, raport opracowany przez zez KRN (prowadzony w strukturach NIO) publikowany jest z pewnym opóźnieniem. Pełna analiza wymaga integracji informacji z różnych źródeł, co pozwala zapewnić ich rzetelność i kompletność, a tym samym umożliwia wyciąganie wiarygodnych wniosków.

Z powodu raka zmarło prawie 100 tys. osób w Polsce

W 2022 r. w Polsce zdiagnozowano 181,3 tys. nowych przypadków nowotworów złośliwych, a 96 tys. osób zmarło z ich powodu.

Wystawiono dokładnie 96 062 akty zgonu z powodu nowotworów złośliwych, z czego 51 765 dla mężczyzn i 44 297 dla kobiet. Standaryzowane współczynniki umieralności ogółem w 2022 roku osiągnęły poziom 361/100 tys. u mężczyzn i 207/100 tys. u kobiet. Na każde 100 tys. osób polskiej populacji przypada 247 zgonów z powodu nowotworów złośliwych.

Nowotwory odpowiadały za 23 proc. wszystkich zgonów wśród mężczyzn i 20 proc. wśród kobiet. Szczególnie niepokojące są dane dotyczące kobiet poniżej 65. roku życia – nowotwory stanowiły główną przyczynę zgonów w tej grupie wiekowej, odpowiadały za 27 proc. zgonów młodych i 42 proc. zgonów kobiet w średnim wieku (45-64 lat).

U mężczyzn najczęściej diagnozowany jest rak prostaty (23,3 proc. przypadków), rak płuca (13,7 proc.) oraz rak jelita grubego (11,7 proc.). Pomimo wcześniejszej stabilizacji umieralności na raka prostaty, od 2004 r. obserwuje się jej wzrost. Rak płuca, mimo spadku zachorowalności, pozostaje główną przyczyną zgonów nowotworowych w tej grupie.

Wśród kobiet dominujący jest rak piersi (23,6 proc. przypadków). Chociaż w latach 90. umieralność na ten nowotwór malała, od 2010 r. trend się odwrócił. Na drugim miejscu pod względem zachorowalności jest rak jelita grubego (6,1 proc.), a na trzecim rak płuca (9,2 proc.). W kontekście umieralności rak płuca wyprzedził raka piersi, odpowiadając za 17,9 proc. zgonów nowotworowych kobiet – to skutek wzrostu liczby palących kobiet w ostatnich dekadach.

Wzrost zachorowań widać szczególnie wśród młodych dorosłych. Rak jądra jest najczęstszym nowotworem u mężczyzn w wieku 20-44 lata (24 proc.przypadków), a rak piersi dominuje u kobiet (28 proc.).

W których regionach Polski jest najwięcej zachorowań?

„Raport KRN to dogłębna analiza zachorowań i zgonów, regionalnego rozmieszczenia nowotworów oraz szczegółowe informacje na temat najczęstszych typów nowotworów u kobiet i mężczyzn” – zaznacza prof. Irmina Michałek, Kierownik Polskiego Rejestru Onko-Hematologicznego (PROH), współautorka raportu.

Analiza regionalna wskazuje, że najwięcej zachorowań odnotowano w województwach wielkopolskim, śląskim i kujawsko-pomorskim, natomiast najmniej w podkarpackim i lubelskim.

Jak wyjaśniają autorzy raportu, może to wynikać z różnic demograficznych, stylu życia i ekspozycji na czynniki rakotwórcze. Na przykład wyższy poziom urbanizacji oraz większe narażenie na zanieczyszczenia środowiskowe, zwłaszcza na Śląsku, mogą sprzyjać większej liczbie przypadków nowotworów płuca. Z kolei niższa zachorowalność w województwach wschodnich może być związana z innym modelem żywienia, mniejszym odsetkiem palaczy oraz niższą średnią długością życia, co ogranicza liczbę diagnozowanych przypadków w starszej populacji. Należy jednak pamiętać, że wpływ tych czynników wymaga dalszych badań.

„Obserwowane trendy wskazują na konieczność dalszego udoskonalania programów profilaktycznych, skupiających się na prewencji pierwotnej nowotworów, a także na zwiększaniu udziału w badaniach przesiewowych” – zaznacza prof. Paweł Koczkodaj z Zakładu Epidemiologii i Prewencji Pierwotnej Nowotworów NIO.

Kluczowe znaczenie ma również promocja zdrowego stylu życia oraz ograniczenie ekspozycji na dym tytoniowy, który w Polsce nadal stanowi najważniejszy, modyfikowalny czynnik ryzyka chorób nowotworowych.

Coraz więcej osób żyjących z chorobą nowotworową lub po jej przebyciu wymaga wsparcia systemu ochrony zdrowia. W 2022 roku w Polsce żyło 1,35 mln osób, u których nowotwór zdiagnozowano w latach 2000-2022. Najwięcej osób żyjących po diagnozie nowotworu to pacjenci z rakiem piersi, prostaty, jelita grubego i pęcherza moczowego. „To pozytywny sygnał, ale również wyzwanie związane z długoterminową opieką onkologiczną” – podkreślają autorzy raportu.